Aan de Briniostraat staat een fraai monumentaal gebouw: het hoofdgebouw van het Vellesan College, dat onlangs haar veertig jarig jubileum vierde. Maar het schoolgebouw zelf, een gemeentelijk monument, bestaat al bijna een eeuw. Een beeldhouwwerk met de letters RHBS boven de monumentale hoofdingang onderin het torentje verraadt de geschiedenis. We nemen een duik in die geschiedenis in drie afleveringen. Hierbij deel 3.

Door Erik Baalbergen

Duitsers

De Tweede Wereldoorlog heeft ook de RHBS geen goed gedaan. In mei 1940 wordt de gymnastiekzaal gevorderd voor de huisvesting van Duitse soldaten, terwijl de lessen in de rest van de school doorgaan. Tijdens de eindexamens van 1942 wordt de hele school gevorderd. De examens en de lessen worden voortgezet in de nabijgelegen Nijverheidsschool en de Willem de Zwijgerschool voor Middelbaar Uitgebreid Lager Onderwijs (MULO) aan de Platanenstraat.

Als in februari 1943 ook de Nijverheidsschool wordt gevorderd, wordt les gegeven in de MULO en het evangelisatiegebouw aan de Kalverstraat. Na het begin van de spoorwegstaking (september 1944) is lesgeven onmogelijk, vanwege onderduiken, gebrek aan brandstof en vervoer. Tijdens de hongerwinter proberen sommige leraren examenkandidaten nog thuis les te geven.

Direct na bevrijding wordt het RHBS gebouw bezet door Canadezen en de Binnenlandse Strijdkrachten. Daarna wordt het complex grondig gerestaureerd. Ook wordt het achter de school gelegen sportterrein, dat tijdens de oorlog door de Duitsers is gebruikt als vrachtwagenpark, opnieuw aangelegd. In 1946 wordt het gebouw heropend en kunnen de lessen hervat worden

In 1957 opent de RHBS nog een dependance aan de Baljuwslaan in Beverwijk. Deze vestiging gaat in 1961 op in het gemeentelijk lyceum aldaar.

Mammoetwet en Vissering

In aanloop naar de in augustus 1968 in werking tredende Wet op voortgezet onderwijs, beter bekend als de Mammoetwet, wordt in Velsen een proef genomen met het Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs (HAVO). Hiertoe wordt op 15 augustus 1966 de RHBS door het rijk overgedragen aan de gemeente Velsen en samengevoegd met de gemeentelijke middelbare meisjesschool aan de Tolsduinerlaan. In het eerste jaar zit de leerling in de brugklas. Aan het eind van dat jaar wordt gekozen tussen de HAVO (totaal vijf jaar) en het Atheneum (totaal zes jaar).

Op 30 augustus 1966 wordt de resulterende gemeentelijke Prof. Vissering-HBS, met rond de 500 leerlingen, officieel geopend. De opening vindt plaats in de burgerzaal van het gemeentehuis aan Plein 1945. De naam is ontleend aan de “Profeet van IJmuiden”, prof.mr Simon Vissering, die in 1848 de naam IJmuiden voor het eerst gebruikte en de toen nog fictieve plaats aan de monding van het nog niet bestaande Noordzeekanaal beschreef in zijn verhaal ‘Een uitstapje naar Y-Muiden’, gepubliceerd in De Gids.

Omdat het RHBS-gebouw aan de Briniostraat de benodigde 24 lokalen niet kan bieden, wordt ook gebruik gemaakt van noodlokalen in de buurt, onder meer aan de Tolsduinerlaan. Na invoering van de Mammoetwet wordt de naam van Prof. Vissering-HBS gewijzigd in ‘Prof. Mr. S. Vissering Scholengemeenschap’, met de toevoeging ‘voor Atheneum en HAVO’.

Vellesan

Vanaf eind 1981 voert Velsen een beleid ‘dat is gericht op het doen opgaan van de openbare scholen voor voortgezet onderwijs in een zo breed mogelijke scholengemeenschap’. Dit leidt in 1983 tot het besluit tot fusie van de Willem de Zwijgermavo, de Hugo de Grootmavo, de Prof. Mr. S. Vissering Scholengemeenschap (voor atheneum en havo) en de mevrouw Dr. J. van den Bergh van Eysinga-Eliasschool, beter bekend als de gemeentelijke huishoudschool, tot een openbare scholengemeenschap per 1 augustus 1984.

De nieuwe naam wordt Vellesan College. De alternatieve namen Het Hanenland en Velser Openbare Scholengemeenschap (VOS) zijn afgevallen. Vellesan is een oude naam voor Velsen. Hans van der Kwaak wordt tot rector benoemd. Het RHBS-gebouw wordt het hoofdgebouw van de nieuwe school en wordt eerst grondig gerenoveerd en aan de achterzijde voorzien van een aanbouw naar ontwerp van de gemeentearchitect Siem Schaafsma.

De geschiedenis van het Vellesan College met ingang van 1984 is te boek gesteld in het fraai geïllustreerde ‘Vellesan College. 40 jaar een veelzijdige school in de regio’ dat onlangs ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan is uitgebracht.

Op de foto:
De monumentale toren, met de ingang, daarboven het beeldhouwwerk met de letters RHBS, en bovenop de koepel. (Foto: Erik Baalbergen)