IJmuiden – Wekelijks legt Erik Baalbergen een typisch IJmuidens beeld vast, naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon vanwege de mooie taferelen die IJmuiden biedt. Achter elke foto schuilen wetenswaardigheden over IJmuiden. In deze aflevering aandacht voor de plannen met de watertoren aan de Dokweg.
De watertoren aan de Dokweg staat al enige tijd in de steigers. Reden om ’s te achterhalen wat de plannen zijn. Maar eerst nog even kort de geschiedenis; in een eerder aflevering heb ik daar al wat langer bij stilgestaan. In 1901 wordt een houten watertoren met ontijzeringsinstallatie en reinwaterkelder aan het einde van de vissershaven in gebruik genomen. Het water wordt opgepompt uit twee ondiepe bronnen in de buurt van de haven. In combinatie met het dan net aangelegde waterleidingnet langs de haven kunnen schepen nu van goed drinkwater worden voorzien. In 1913 worden de watertoren en het complex door een brand grotendeels verwoest. In 1914/1915 wordt iets verderop, aan de huidige Dokweg, een nieuwe watertoren gebouwd. Deze toren wordt 24,5 meter hoog en krijgt een veel grotere capaciteit, 600 kuub.
In 1988 neemt het Waterleidingbedrijf Zuid-Kennemerland het waterleidingbedrijf bij de havens over van het Staatsvissershavenbedrijf. Vanwege de verzilting van het bij de havens opgepompte water wordt het waterleidingbedrijf aan de Dokweg opgeheven en in 1996 verkocht. De omliggende gebouwen worden enkele jaren later gesloopt. In 2000-2001 verrijzen nieuwe kantoorgebouwen rond de voet van de watertoren. In 2002 koopt de IJmuidense ondernemer Ben Vermeer de watertoren en vestigt onderin zijn kantoor. Vermeer ontwikkelt plannen voor verbouwing en restauratie, maar door voortdurend gesteggel met de welstandscommissie ziet hij van de plannen af.
In 2013 neemt De Pagter Vastgoed uit Middelburg de watertoren van Ben Vermeer over. Eigenaar Arjen de Pagter, met een achtergrond in de antiekhandel, weet oude zaken op waarde te taxeren en te behouden. De inmiddels bouwvallige maar monumentale watertoren aan de Dokweg is daar geen uitzondering op. Arjen de Pagter is vanuit de antiekhandel langzaam in het onroerend gerold en is zelf al ruim 20 jaar als vastgoedhandelaar gevestigd in een voormalige watertoren in het Zeeuwse Middelburg. Hoewel Arjen als vastgoedhandelaar ook in huizen handelt vindt hij gewone huizen eigenlijk maar “saai” en ligt zijn hart bij bijzondere gebouwen. De Pagter heeft in de loop der jaren diverse bijzondere bouwwerken zoals kerken en watertorens opgekocht, opgeknapt en nieuwe bestemmingen gegeven, zoals kantoorruimte en woningen. Hij is lid van de Nederlandse Watertorenstichting en heeft al veel ervaring met watertorens. De Pagter is ook geen onbekende in IJmuiden. Hij heeft in 2006 de toen bouwvallige watertoren aan de Evertsenstraat van de gemeente overgenomen, grondig opgeknapt en er elf appartementen in gevestigd. Die markante watertoren is in elk geval als typisch IJmuider herkenningspunt behouden gebleven.
Nu is de volgende – en laatste – IJmuidense watertoren aan de beurt. Achterstallig onderhoud en betonrot hebben dit rijksmonument geen goed gedaan. De Pagter wil de watertoren aan de Dokweg restaureren en zoveel mogelijk in zijn oude glorie herstellen. Juist omdat de toren een rijksmonument is, moet de restauratie aan allerlei voorwaarden voldoen. “Voor geld zou je het niet hoeven doen,” aldus De Pagter. “Opknappen kost veel.” Ook hier aan de Dokweg speelt de ervaring van De Pagter met het opknappen van monumentale gebouwen en de daarbij komende offertes, vergunningen en verdere papierwinkel een belangrijke rol.
De afgelopen weken is de watertoren in de steigers gezet. De toren wordt eerst schoongemaakt en aan de buitenkant gerestaureerd en van een nieuwe pleisterlaag voorzien, waarbij de monumentale uitstraling behouden zal blijven. Proefstukken van de nieuwe laag zijn al gemaakt in overleg met monumentenzorg en de gemeente.
Ook moeten de trappen bruikbaar worden gemaakt om de watertank te kunnen bereiken. De Pagter heeft deze nog niet kunnen bekijken; het wordt een verrassing wat er bovenin aangetroffen gaat worden. In elk geval moet het dak waterdicht worden gemaakt. Pas als de bovenkant goed in kaart is gebracht, kan De Pagter plannen voor de invulling. Woningen worden het in elk geval niet want permanent wonen is niet toegestaan. De toren heeft zowel beneden als boven een bedrijfsmatige bestemming. Als bedrijfsgebouw voor kantoren staat de watertoren natuurlijk op een unieke plaats, met zicht over onder meer het havengebied en op Oud-IJmuiden!