Erik Baalbergen legt wekelijks een typisch IJmuidens beeld vast, naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon vanwege de mooie taferelen die IJmuiden biedt. Achter elke foto schuilen wetenswaardigheden over IJmuiden. Deze week aandacht voor de kunstwerken van Atelier van Lieshout bij IJmuiden aan Zee.

Zoals elders in deze krant onder het kopje ‘Werken Atelier Van Lieshout en Tiny Houses verrijzen in IJmuiden aan Zee’ is te lezen wordt het gebied tussen de parkeerplaats bij IJmuiden aan Zee en het Binnenmeer ingericht als een ‘Campsite’, een bijzondere overnachtingsplek. Bijzonder wordt het zeker! In het gebied worden zogenaamde ‘tiny houses’ geplaatst. Een tiny house is een compact en klein huisje, dat met een woonoppervlak van maximaal 50 vierkante meter geschikt is voor een minimalistische en milieuvriendelijke levensstijl. De Campsite zal verder worden voorzien van vier reizende kunstwerken van Atelier van Lieshout uit Rotterdam. Het Atelier is gevormd rond kunstenaar en inspirator Joep van Lieshout, die de grote lijnen uitzet. Een team van onder meer timmerlieden, metaalbewerkers en vormgevers werkt zijn ideeën uit.

De kunstwerken – de Domestikator, de Refter, de Tribal Toilet Tower en de Bikinibar – zullen tot 2024 blijven staan. Een team van Atelier van Lieshout is begin deze maand begonnen met de opbouw. Al binnen enkele dagen werd de skyline van IJmuiden aan zee uitgebreid met de Domestikator: een stapeling van blokken met vensters in een opvallende vorm. Een modern ‘Paard van Troje’ was de eerste gedachte die bij mij opkwam. Niks mis mee, totdat de tweede en volgende gedachten mij bekropen. Reden om ’ns een gesprekje aan te knopen met Douwe Hoekstra, multifunctioneel medewerker bij Atelier van Lieshout en projectcoördinator van de opbouw van de kunstwerken. Douwe geeft mij uitleg over de drie dan in opbouw zijnde kunstwerken: de Domestikator, de Tribal Toilet Tower en de Refter.

Na drie jaar geplaatst te zijn geweest bij de Ruhrtriënnale in het Duitse Bochum, zou de Domestikator verhuizen naar de Tuilerieën bij het Louvre in Parijs. Het Louvre vond het werk te aanstootgevend. Uiteindelijk kreeg het een plaats bij het Centre Pompidou, een kunstenaarsbolwerk waar ze wel iets gewend zijn. Vorig jaar verhuisde de Domestikator naar de NDSM werf bij Amsterdam. De nieuwe stopplaats is dus IJmuiden aan Zee. Hier wordt de Domestikator ingericht als tiny house. De naar voren stekende ‘kop’ wordt slaapkamer en de ‘romp’ woonkamer. Het team is bezig met het inrichten van een ‘natte ruimte’ (douche en toilet) en het isoleren van de leefruimten. In de containers, die als sokkel fungeren, zit 24 ton beton om het gevaarte op z’n plek te houden.

Met de Domestikator wil Van Lieshout de discussie losmaken over wat nog wel of niet kan. Nou, die discussie is de afgelopen week zeker losgebarsten en heeft al heel wat IJmuidense tongen losgemaakt! Het kunstwerk roept begrijpelijk heel wat associaties en zowel negatieve als positieve reacties op. Inmiddels circuleren er heel wat bijnamen, zoals ‘Doggie-stijl’, ‘Man neemt Hond’ en ‘Flipperkastspeler’. Een raadslid is een campagne gestart om het kunstwerk wegens aanstootgevendheid te laten verwijderen.

De Tribal Toilet Tower bestaat uit vier cilinders geplaatst op een met een draaitrap bereikbare verhoging. De buitenste twee cilinders bevatten toiletten en de middelste twee douches. Het vaste afval wordt verzameld in de cilinders onder de toiletten en gecomposteerd. Het natte afval wordt in de vier rechthoekige bakken op de grond op natuurlijke en duurzame wijze gezuiverd door de wortels van rietplanten. De bakken fungeren als zogenaamde ‘helofytenfilters’.

De Refter is de loods, die gebruikt kan worden voor bijeenkomsten en feesten. De Refter wordt door een gespecialiseerd bedrijf opgebouwd.

Het vierde kunstwerk, de Bikinibar, is ten tijde van dit schrijven nog niet geplaatst. Het kunstwerk uit 2006 bestaat uit een vrouw in bikini zonder hoofd, benen en armen. Het is bedoeld als rust- en schuilplaats, waarin mensen zich kunnen terugtrekken van het drukke strandleven of het slechte weer. Het wordt geprofileerd als het ‘enige vrouwenlichaam dat zonder toestemming kan worden betreden’…  Ik weet zeker dat dit prikkelende kunstwerk nog veel meer reacties gaat opleveren in het IJmuidense. Zeggen wat er op je hart ligt is tenslotte typisch IJmuidens!