Wekelijks legt Erik Baalbergen een typisch IJmuidens beeld vast naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon vanwege de mooie taferelen die IJmuiden biedt. Achter elke foto schuilen wetenswaardigheden over IJmuiden. In deze aflevering aandacht voor de Kennemerzaal met ‘Sportfiguren’.

De Kennemerzaal is de gymzaal met de opvallende kopgevel met sportfiguren aan het Moerbergplantsoen. Dit kunstwerk aan de rand van het stadspark bestaat uit een met bakstenen vervaardigd muurreliëf. De afgelopen maanden is het kunstwerk in het lokale nieuws omdat de gymzaal gesloopt gaat worden en het muurreliëf daarbij dreigt te verdwijnen.

Al vanaf begin jaren vijftig wil de gemeente een sporthal bouwen in IJmuiden. Jarenlang worden er verschillende plannen gesmeed, zonder dat er daadwerkelijk gebouwd wordt. In 1959 ligt er een plan voor de bouw van een sporthal aan het Gijzenveltplantsoen, maar eind dat jaar wordt dit plan afgewezen. Er verrijst daar begin jaren zestig wel een gymzaal. Ook ligt er eind 1959 een plan voor de bouw van een gymzaal aan het Moerbergplantsoen waar later de sporthal kan worden aangebouwd, maar het wachten is op goedkeuring van het Rijk. Na enkele jaren is er groen licht voor de gymzaal. In 1964 start de bouw van de Kennemerzaal aan het Moerbergplantsoen op de hoek met de Torricellistraat. De gymzaal is een ontwerp van architect Henk Peters, de gemeentearchitect van Velsen in de periode 1957-1978. In de kopgevel aan het Moerbergplantsoen komt een gevelbreed en -hoog muurreliëf van beeldend kunstenaar Bouke Ylstra (1933-2009). Het reliëf stelt drie sportende personen voor en draagt toepasselijk de naam ‘Sportfiguren’. De Kennemerzaal is nooit uitgebreid met een sporthal.

Omdat de gymzaal niet meer voldoet aan de eisen van deze tijd, gaat de gemeente de gymzaal in 2021 slopen. In antwoord op een op Facebook gestelde vraag naar het waarom van de sloop, geeft de gemeente aan dat de zaal naar de huidige maatstaven te klein is, de toestellenberging erg klein en laag is en de kleedruimtes verdeeld zijn over twee verdiepingen wat onwenselijk is voor het beheer en onderhoud en het toezicht op de leerlingen. Omdat de zaal door meerdere scholen wordt gebruikt en op een gunstige locatie staat, zal op dezelfde plek een nieuwe gymzaal worden gebouwd. Bij de sloop zal, als er geen bijzondere maatregelen genomen worden, de Sportfiguren in de kopgevel aan het Moerbergplantsoen verdwijnen. Enkele jaren geleden is in onze gemeente al een ander ingemetseld kunstwerk van Ylstra gesneuveld: de particuliere eigenaar van De Schouw – overigens ook een ontwerp van gemeentearchitect Peters – in Velsen-Noord vond het niet de moeite waard de zwart-wit baksteenmozaïek te behouden.

Om de Sportfiguren te behouden en in te passen in de nieuwbouw, moet de hele gevel van de sloop gered worden. Wethouder Jeroen Verwoort, met Kunst en Cultuur in portefeuille, heeft laten uitzoeken dat dat inderdaad mogelijk is. Een stalen constructie moet de muur tijdens de sloop en nieuwbouw beschermen. Naderhand moet de muur in de nieuwbouw verwerkt worden. Aan deze oplossing hangt een prijskaartje van minimaal veertigduizend euro. Dat geld heeft de gemeente niet voor dit doel beschikbaar.

De gemeente Velsen heeft begin maart 2020 een online enquête gehouden om te peilen hoe graag de inwoners het kunstwerk willen behouden en of ze concreet zouden willen bijdragen aan het behoud. In de uitnodiging geeft de gemeente aan op basis van de resultaten te bepalen of het kunstwerk bewaard kan worden. Vragen waren onder meer: Ken je dit kunstwerk? Vind je dat de gemeente dit kunstwerk moet behouden? Vind je dat de gemeente geld vrij moet maken om dit kunstwerk te behouden? Ben je bereid om je in te zetten voor het behouden van het kunstwerk van Ylstra? Zo ja, op welke wijze? De enquêteresultaten worden naar verwachting binnenkort bekend gemaakt. IJmuidenaren hebben nu eenmaal een uitgesproken mening over kunst, dus ik ben benieuwd… Maar het mozaïek is bij veel IJmuidenaren zo sterk in het geheugen gegrift, dat we gerust mogen stellen dat het tot het typisch IJmuidense erfgoed behoort!