In deze rubriek staan we stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een stukje geschiedenis, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering deel drie van de ontwikkeling van Duinwijk, over straten, woningen en buurtwinkels.
Door Erik Baalbergen
In de eerste twee delen lazen we over de plannen voor de nieuwe ‘Visserswijk’ bij IJmuiden, de aankoop van de benodigde gronden en de voorbereidingen. Dit derde deel kijkt naar de straatnamen, woningbouw en de eerste buurtwinkels.
Goedgekeurde plannen
Terwijl voorbereidingen voor de aanleg van de nieuwbouwwijk al in volle gang zijn, wordt het ‘Uitbreidingsplan Duinwijk’ pas in oktober 1954 definitief goedgekeurd. In juli 1955 wordt nog een aanvullend uitbreidingsplan voor Duinwijk goedgekeurd. Dit plan voorziet in extra woningen, waaronder flats en bejaardenwoningen, garageboxen en een recreatieweg. In 1956 worden nog extra gronden aangekocht voor recreatiedoeleinden en het doortrekken van de Heerenduinweg, de bedoelde recreatieweg.
Straatnamen
De straatnamen voor Duinwijk worden met een raadsbesluit op 26 oktober 1954 vastgesteld. De centrale weg wordt Planetenweg. De andere straten krijgen namen ‘ontleend aan de sterrenwereld’, van planeten, sterren en sterrenbeelden, zoals Mercuriusstraat, Poolsterstraat en Andromedastraat. Het geplande stuk Linnaeusstraat vanaf de rotonde tot aan de knik bij de huidige Linnaeusstraat wordt onderdeel van de Planetenweg, die in het verlengde van de Lange Nieuwstraat verder naar het zuidwesten afbuigt.
De meeste straten worden in de loop der jaren aangelegd volgens het goedgekeurde stratenplan. Alleen de in het zuidwestelijkste deel van de wijk geplande Aldebaranstraat, Regulusstraat en Wegastraat worden, vanwege de verregaande plannen voor de nieuwbouwwijk Zeewijk, niet aangelegd.
Een wijziging in de straatnaamgeving vindt plaats in 1968, vanwege de geplande bouw van bejaardencentrum De Moerberg. Hiervoor moet een stukje Dolfijnstraat verlegd worden. Een deel van de Dolfijnstraat wordt hernoemd tot Zuiderkruisstraat, zodat bestaande huisnummers niet gewijzigd hoeven te worden.
Woningen
In de nieuwbouwwijk komen portiekflats, eengezinswoningen en enkele bejaardenwoningen. De voornamelijk driehoog portiekflats staan langs de doorgaande wegen, straten en de plantsoenen. De eengezinswoningen liggen langs de kleinere straten achter de flats, in de woonbuurten. De meeste flats en huizen worden in de tweede helft van de jaren vijftig gebouwd, beginnend ten westen van de Radarstraat. De buurt ten zuidwesten van het Pleiadenplantsoen wordt in de eerste helft van de zestiger jaren gebouwd.
Buurtwinkels Planetenweg
Elke buurt van Duinwijk krijgt, zoals gepland door Dudok, eigen buurtwinkels. Op dinsdag 24 februari 1959 wordt Galerij Duinwijk aan de Planetenweg geopend. In de galerij zitten dan onder meer ijzerhandel F. de Boer, banketbakker en automatiek Tromp, wasserij en stomerij Haak, groente- en fruithandel M. Plokker, kapper C. Kwast, De Ruyter’s textielhandel, meubel- en woninginrichtingzaak A.C. Borst, rijwielzaak Joop Galavazi met twee benzine- en oliepompen voor de deur, kruidenier Blonk en apotheek Pleijler.
Op woensdag 16 maart 1960 opent aan het pleintje naast Galerij Duinwijk een nieuwe winkelgalerij. Hier zitten J. Prince en Zonen met een kapsalon en een winkel in rookwaren en haarverzorgingsproducten, DA drogisterij De Ceder, zelfbedieningszaak Co op Superette en slagerij A. Res.
Buurtwinkels Cepheusstraat en Canopusplein
In het najaar van 1959 wordt aan de Cepheusstraat een nieuwe winkelgalerij in gebruik genomen. Hier zitten in het begin onder meer de groentezaak Gebr. Veldman, zelfbedieningszaak De Spar, Eberhard’s textielmode, metaalhandel Arie Vrijhof, sigaren- en speelgoedhandel J. Timmers, vishandel Kok en slagerij Groenendaal.
Aan de Pegasusstraat, tegenover deze galerij, komen in september 1963 nog enkele zaken, zoals Stroet Vivo met daarnaast Wasautomaat Telstar en Chemische Wasserij Hoek en Vaart. Later, in de zeventiger jaren, zit hier bar-discotheek Monique en weer later grill-bar-dancing De Lantaarn.
Aan het Canopusplein in ‘Zeewijk’, zoals het zuidwestelijke deel van Duinwijk dan al wordt genoemd, wordt in mei 1966 een winkelgalerij in gebruik genomen. Hier zitten in het eerste jaar onder meer een filiaal van groentezaak Gebr. Veldman, J. Zijlstra met onder meer speelgoed, schrijfgerei en tabaksartikelen en een postagentschap, de warme bakker Paul van Ewijk, een kantoor van de Raiffeisenbank IJmuiden (op de hoek bij de Steenbokstraat), dameskapsalon Marie José, café-restaurant bar De Vries en wassalon De Oude.
Buurtwinkels Zuiderkruisstraat
Aan de Zuiderkruisstraat, tussen de Eenhoornstraat en Poolsterstraat, wordt in 1969 Winkelgalerij de Dolfijn in gebruik genomen. Hierin vestigen zich in de eerste jaren onder meer verf-, glas- en behangzaak Fa. Zijlstra, Edelslager Admiraal, Nicole Coiffures, Sport en Sauna P.C. Westbroek, cleaning-shop Kruyer, bloemenmagazijn Euréka, snackbar Beja, de Snoepkoning, banketbakkerij Erica en Muziekhandel A. Wijker. Bij de laatste winkel haalde ik elke vrijdag een gedrukt exemplaar van de Top 40.
In de loop der jaren zijn de buurtwinkelcentra aan de Planetenweg en de Cepheusstraat blijven bestaan, al is het winkelbestand aangepast “aan de tijd”. Het fenomeen buurtwinkel bestaat nog wel, maar heeft qua klandizie sterk te lijden onder de supermarkten en andere winkelketens. De winkelgalerij aan het Canopusplein wordt tegenwoordig geheel in beslag genomen door een grote supermarkt. De panden aan de Pegasusstraat hebben plaats gemaakt voor nieuwbouw zonder winkels. Winkelgalerij De Dolfijn bestaat nog maar staat bijna leeg. Het pand is sterk verwaarloosd en staat op de nominatie om door nieuwbouw vervangen te worden.
Fotobijschrift: De Planetenweg gezien vanaf de middenberm bij de Linnaeusstraat, in de eerste helft van de jaren zestig. We kijken richting rotonde. Links zien we Galerij Duinwijk. Prentbriefkaart uitgegeven door J.P. Exel Jr. Haarlem, nr. 1062, gelopen 1965, collectie Giel Twisk