In deze rubriek staan we stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een stukje geschiedenis, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor IJmuiden-Oost in 1935, gezien vanuit de lucht.

Door Erik Baalbergen

We nemen deze week een kijkje vanuit hogere sferen op het IJmuiden-Oost van weleer. Het is 1935 en we vliegen ongeveer boven het park Velserbeek. We kijken naar het westen, naar het IJmuiden ‘over de brug’. Leun ontspannen achterover en geniet van de rondvlucht, hopelijk zonder hoogtevrees!

Er is in bijna negentig jaar veel veranderd, maar er zijn voldoende herkenningspunten. Eerst even de algemene oriëntatie. Rechts zien we het Noordzeekanaal, met daarnaast de spoorlijn tussen het kanaal en de IJmuiderstraatweg. Rechtsboven zien we Oud-IJmuiden. Links boven zien we de Heerenduinen.

Moerberg en Kikvorsch

De grote witte vlek boven in het midden is de voormalige duintop de Moerberg, ooit een van de hoogste duintoppen van Noord-Holland. Begin dertiger jaren is de Moerberg afgegraven ten behoeve van de uitbreiding van Nieuw-IJmuiden. Op de foto is het nog een grote zandvlakte, waar pas later, na de Tweede Wereldoorlog, een groot deel van de Rivierenbuurt en Duinwijk zullen verrijzen.

De donkere rechthoek onder de zandvlakte is het bosgebied de Kikvorsch, met onder meer de begraafplaats van de Borelen. Tegenwoordig is dit het gebied rond het Marktplein. Links van de Kikvorsch zien we sportvelden, waar onder meer de plaatselijke voetbalclubs speelden. Op de hoek rechtsonder het bosgebied zien we een groot plein, het Velserduinplein.

Velserduinplein

Vanaf het Velserduinplein loopt de Burgemeester Rambonnetlaan langs de Kikvorsch naar boven, richting de zandvlakte. Ook vanaf het Velserduinplein naar rechts boven loopt de Wijk aan Zeeërweg, met halverwege rechts daarvan de gashouder, waar tegenwoordig de Praxis staat, en iets verder links het watertorencomplex. Links boven de watertoren zien we het vooroorlogse Kennemerplein.

Vanaf het Velserduinplein naar beneden zien we de Kalverstraat, bij de Zeeweg overgaand in de Stationsweg. Ook vanaf het Velserduinplein naar links loopt de Velserduinweg, waar we nog net links op de foto de haakse bocht in de Velserduinweg zien. Links boven die bocht zal in 1937 zwembad de Heerenduinen worden geopend.

Briniostraat en Zeeweg

Op de voorgrond in het midden loopt de Briniostraat van links naar rechts, met in het midden van de foto de Nijverheidsschool en links daarvan de Rijks HBS. Op de braakliggende schuine hoek links van de Rijks HBS en tegenover de Willem de Zwijgerschool (MULO) zal in 1937 het Velserbad worden geopend. Achter de Rijks HBS zien we het sportveld met daarachter de Openbare Lagere School D aan de Heidestraat.

Boven de Heidestraat loopt van links naar rechts met een flauw boogje de Zeeweg. Boven de Zeeweg helemaal links zien we het Antoniusziekenhuis. De Zeeweg loopt helemaal naar rechts, tot aan het kanaal, waar het klaphekje is. Via dit klaphekje steken IJmuidenaren de IJmuider Spoorlijn over om verder via een schuin pad– rechts onder nog net zichtbaar als een smal streepje – naar beneden, naar de aanlegsteiger van het pontje van Donkersloot nabij de Velserspoorbrug te komen.

Lange Nieuwstraat

Bent u er nog en volgt u het nog? Overige duidelijk herkenbare straten zijn de Trompstraat, Willebrordstraat, De Ruiterstraat, Willemsbeekweg, P.J. Troelstraweg, Lorentzstraat, Tussenbeeksweg en de Groeneweg. Het herkennen van de overige straten laat ik graag aan de kijker over.

Op zoek naar de Lange Nieuw? Die staat er echt niet op; die is pas na de oorlog aangelegd, als onderdeel van de wederopbouw van IJmuiden. De Lange Nieuwstraat is wel denkbeeldig te projecteren, door de P.J. Troelstraweg, die tussen de RHBS en Nijverheidsschool omhoog loopt, helemaal rechtdoor omhoog, tot op de zandvlakte door te trekken. Bij de zandvlakte aangekomen buigt de Lange Nieuwstraat ietsjes naar rechts. Het tegenwoordige Marktplein ligt midden in de Kikvorsch en de rotonde aan het einde van de Lange Nieuwstraat ligt ergens op de zandvlakte.

Een aardig puzzeltje zo, in de donkere maanden voor de feestdagen. We hopen dat u genoten heeft van deze rondvlucht en hopen u spoedig weer te mogen rondleiden door IJmuiden!

Fotobijschrift: Luchtfoto uit 1935 van IJmuiden-Oost, gezien in westelijk richting. Foto: Noord-Hollands Archief / Beeldcollectie van de gemeente Velsen, inv.nr. 4730