Velsen – Ruim een half miljoen huishoudens in ons land heeft problematische schulden. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat deze mensen rood staan bij de bank, hun rekeningen niet kunnen betalen en/of betalingsachterstanden hebben. Ze zijn meestal niet in staat om deze problemen zelf op te lossen. De situatie wordt van kwaad tot erger en vormt vaak de basis voor sociaal isolement, gezondheidsklachten en nog veel meer problemen. De landelijk werkende organisatie SchuldHulpMaatje biedt deze mensen gratis begeleiding aan door een getrainde vrijwilliger. Onder het motto ‘Samen lukt het’ reikt men de helpende hand, inmiddels al ruim tien jaar lang.

Door Raimond Bos

Vanuit de landelijke organisatie worden regionale afdelingen ondersteund. Velsen valt onder de regionale afdeling IJmond en de hulpvragers binnen deze regio komen uit Velsen, Beverwijk of Heemskerk. Als iemand in financiële moeilijkheden zit, kan diegene een beroep op de organisatie doen. Een vrijwilliger brengt dan een bezoek aan huis, of maakt een afspraak voor een gesprek op neutraal terrein. Tom Kemper uit Velserbroek is zo’n vrijwilliger. Hij heeft al zes mensen geholpen om hun administratie op orde te krijgen en terug te kunnen keren naar een positief banksaldo. Tom: ,,Dat geeft me een goed gevoel. Ik wil graag mensen helpen. Je moet het leuk vinden om iemand op pad te helpen. Het is daarbij de kunst om het niet voor ze te doen, maar het ze zelf te laten doen.’’ Precies dat is de insteek van de organisatie. De vrijwilligers nemen geen zaken over, maar bieden inzicht en geven advies.

Rust en orde

Er zijn allerlei oorzaken denkbaar om in de schulden terecht te komen. Een relatiebreuk, het verlies van je baan, een verkeerde investering, slachtoffer worden van oplichting, enzovoort. Maar bij het gros van de mensen met schuldenproblematiek blijkt een gebrekkige administratie veelal een groot onderdeel van het probleem te zijn. Tom: ,,Ik leef zelf gestructureerd, ik vond het verrassend om te zien hoe mensen soms heel ongestructureerd kunnen leven. Het is voor mij als vrijwilliger vaak een kwestie van rust en orde scheppen in de chaos. Dat begint met een geordende administratie, want daarmee zorg je ook voor rust in je hoofd. Mensen laten brieven vaak ongeopend liggen, soms wel twee of drie jaar. Uiteindelijk durven ze hun post helemaal niet meer open te maken, omdat ze bang zijn dat ze weer meer moeten betalen. Maar dat is je kop in het zand steken.’’ Als SchuldHulpMaatje probeert hij, door de juiste vragen te stellen, de situatie zo duidelijk mogelijk in kaart te brengen. Immers, pas als je precies weet wat er speelt, kun je een goed advies geven.

Verkeerde uitgaven

Als je niet veel geld te besteden hebt, moet je – zoals een oud spreekwoord zegt – de tering naar de nering zetten. Met andere woorden: hand op de knip en zuinig leven. Dat inzicht blijkt nogal eens te ontbreken bij de mensen die hij als SchuldHulpMaatje terzijdestaat. Tom: ,,Iemand die bijvoorbeeld niet thuis zijn boterhammen smeert om mee te nemen naar het werk, maar in plaats daarvan op de werkplek een lunch aanschaft. Dat zijn onnodige kosten.’’ Een ander voorbeeld is het roken van sigaretten en wiet, met een maandelijkse kostenpost van ongeveer vijfhonderd euro als gevolg. Tom beseft dat het voor iemand lastig is om van zo’n verslaving af te komen, maar hij geeft het in elk geval wel ter overweging mee: ,,Ik zet alle mogelijkheden tot besparing voor iemand op een rij. Een goedkoper telefoonabonnement bijvoorbeeld, maar ook dat roken. En dan vraag ik wat iemand zelf als eerste zou kiezen. Ook met het gebruiken van wiet kun je stoppen, maar mensen moeten vaak wel even een zetje hebben.’’

Maatwerk

Omdat elke situatie anders is, bieden de vrijwilligers van SchuldHulpMaatje altijd maatwerk aan. Op voorhand valt dan ook niet echt goed in te schatten hoe lang de begeleiding nodig zal zijn. ,,Het kan wel een half jaar duren. Veel hangt ook af van hoe serieus iemand er zelf mee aan de slag gaat. Soms merk ik dat er sinds de vorige afspraak niets gebeurd is. Dan vraag ik om bepaalde dingen eerst te regelen en zich daarna weer bij mij te melden. Ik denk wel eens: Kom op en zet door! Als het lukt, is dat natuurlijk heel fijn. Helaas is het ook wel eens trekken aan een dood paard. Dan scheiden zich onze wegen weer.’’

Vrijwilliger worden

Het was een vriendin van Toms echtgenote die hem na zijn pensionering attendeerde op de mogelijkheid om SchuldHulpMaatje te worden. ,,Je krijgt dan eerst een intakegesprek en als je aangenomen wordt, ga je eerst een opleiding volgen om dit vrijwilligerswerk te kunnen doen. Daarna kun je aan de slag. Een coördinator krijgt alle aanvragen binnen en bekijkt wie bij wie past. Soms heeft een vrijwilliger specifieke kennis, bijvoorbeeld op het gebied van ZZP’ers of werkervaring met jongeren. Dan kun je specifiek aan iemand vanuit die doelgroepen gekoppeld worden. Men kijkt ook naar wat voor type mens je zelf bent en of dat past bij de hulpvrager. Er moet een bepaalde connectie zijn en je moet het vertrouwen van iemand weten te krijgen. En als iemand dankzij mij uit de financiële problemen komt, dan maakt mij dat ook blij.’’

Tom Kemper is SchuldHulpmaatje in de gemeente Velsen. Foto: Bos Media Services