Santpoort – De oorsprong van het statige landhuis Duin en Kruidberg ligt bij de ondernemende eigenaar Jacob Theodoor Cremer (1847-1923) die zijn fortuin vergaart in Nederlands-Indië in de tabaksteelt en -handel. Hij is degene die de tabaksonderneming ‘De Deli-Maatschappij’ groot maakt en is medeoprichter van de Deli-Spoorwegmaatschappij, een uniek project op Sumatra. Hij eindigt in de Nederlandse politiek als parlementariër en minister van Koloniën.

In 1895 koopt hij villa Duin en Berg en daarna de tegenoverliggende hofstede De Kruidberg. Beide voegt hij samen en geeft het landgoed de naam Duin en Kruidberg. Villa Duin en Berg (ongeveer op de plek van de huidige vijver) laat hij grondig verbouwen en uitbreiden. Toch is het uiteindelijke resultaat niet naar zijn zin. Hij kiest een plek iets meer naar de binnenduinrand en laat daar rond 1912 in Hollandse neorenaissancestijl het grootse landhuis bouwen, dat wij nu kennen. Villa Duin en Berg wordt daarna met de grond gelijkgemaakt.

Van 1961 tot 2019 is de buitenplaats in handen van ABN-AMRO die er een vakantieoord voor het personeel van maakt. Momenteel heeft Duin en Kruidberg nog steeds de functie van horecagelegenheid, uitgebreid met wellnessfaciliteiten. Het omliggende duingebied is in handen van Natuurmonumenten.

Het landhuis zelf heeft een langgerekte plattegrond met een gevarieerd gevelaanzicht en wordt gedomineerd door een imposante toren. De gevels zijn opgesierd met zandstenen elementen, die soms verwijzen naar een koloniaal verleden. Als u het gebouw in een van uw wandelingen opneemt, bekijk dan eens de sierlijke omlijsting van de hoofdingang, de vensters aan de zijgevel en de markante gebeeldhouwde gezichten aan de achterzijde onder de daklijst.

Stichting Santpoort
Tekst: Jos Diekstra
Foto: Florian van der Horst