IJmuiden – Op de Westerbegraafplaats vond donderdagavond een korte herdenkingsplechtigheid plaats bij het graf van verzetsstrijder Jan Bonekamp. Het was voor de zeventiende keer dat werd stilgestaan bij wat de geboren IJmuidenaar gedurende de Tweede Wereldoorlog voor zijn medemensen heeft betekend.

Door Raimond Bos

Bonekamp riep in 1943 zijn collega’s bij Hoogovens op om in staking te gaan. Dat was een gewaagde actie, maar hij wist uit het zicht van de bezetter te blijven en wijdde zich vervolgens aan het gewapend verzet. Op 21 juni 1944 pleegde hij samen met Hannie Schaft een aanslag op een Zaanse politieman. De aanslag slaagde, maar zou ook Bonekamp het leven kosten. Hij overleed nog dezelfde dag in een ziekenhuis aan zijn verwondingen. Op initiatief van schrijfster Conny Braam vindt jaarlijks een herdenkingsplechtigheid plaats bij zijn graf. Haar grootvader was beheerder van de begraafplaats en vertelde haar destijds over Bonekamp. ,,De meest belangrijke IJmuidenaar die ik begraven heb’’, duidde hij, verwijzend naar diens strijd tegen racisme, fascisme en onderdrukking. Omdat dergelijke thema’s nog altijd actueel zijn, richtte Conny Braam een comité op en organiseerde ze dit jaar al voor de zeventiende keer een bijeenkomst.

Inspirator

Dat Jan Bonekamp door zijn verzetsdaden veel anderen heeft geïnspireerd, staat vast. Ook mensenrechtenactivist Klaas de Jonge zag de IJmuidense verzetsstrijder als een groot voorbeeld. Braam sprak eerder op deze dag met Klaas de Jonge, een dag voordat hij definitief afscheid van het leven zou nemen. De Jonge zorgde in 1985 voor een diplomatieke rel tussen Nederland en Zuid-Afrika, waar hij het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) steunde in de gewapende bevrijdingsstrijd. Na een lang ziekbed koos De Jonge ervoor om dit jaar op Bevrijdingsdag euthanasie te laten plegen. De herdenking van Jan Bonekamp werd dit jaar ook gekoppeld aan de strijd die vrouwen wereldwijd voeren voor gelijke rechten. Publiciste Ineke Verdoner vertelde hoe ze door gesprekken met haar inmiddels overleden vader geraakt werd door het besef dat er veel ongelijkheid is in de wereld, ook tussen man en vrouw.

Vakbondslied

Bij aanvang van de plechtigheid werd twee minuten stilte in acht genomen. Lenneke Lucassen blies het taptoesignaal op de trompet. Een gelegenheidskoor bracht twee liederen ten gehore: ‘Which side are you on?’ – door Conny Braam getypeerd als een van de mooiste vakbondsliederen ooit – van de Amerikaanse mijnwerkersvrouw Florence Reece (1931) en ‘The times they are changing’ van Bob Dylan. Het gedicht ‘Verzet begint niet met grote woorden’ van Remco Campert werd voorgedragen door Pascal de Vilder. Ongeveer 125 belangstellenden woonden de herdenkingsplechtigheid bij.

Schrijfster Conny Braam tijdens haar toespraak. Foto: Erik Baalbergen