IJmuiden – Met twee bijeenkomsten in de publiekshal van het gemeentehuis bood de gemeente Velsen haar mantelzorgers zaterdag een mogelijkheid even een momentje voor zichzelf te creëren. Even niet hoeven denken aan de alledaagse zorgtaken en intussen lotgenoten ontmoeten die precies begrijpen in welke situatie je zit. Een paar uurtjes me-time, noemt wethouder Marianne Steijn het. ,,Want mantelzorgers zorgen heel goed voor anderen, maar voor zichzelf zorgen is vaak moeilijk voor ze.”

Door Raimond Bos

Een mantelzorger is iedereen die op vrijwillige basis langdurig de zorg voor een dierbare op zich neemt. Een volwassene voor zijn partner, een kind voor zijn vader of moeder, maar ook buren kunnen mantelzorgers zijn. Uitgangspunt is dat iemand meer dan vier uur per week aan de zorg besteedt gedurende een periode van ten minste drie maanden. Velsen telt ongeveer 2700 geregistreerde mantelzorgers. Vermoedelijk zijn er nog meer, omdat niet iedereen zich ervan bewust is mantelzorger te zijn. Daarom plaatst de gemeente oproepen aan mantelzorgers om zich te melden. Zo kunnen ze geïnformeerd worden over de mogelijkheden tot ondersteuning. Hiermee kan in veel gevallen worden voorkomen dat mensen het te zwaar krijgen met het uitvoeren van de zorgtaken.

Marion is inmiddels bijna drie jaar mantelzorger voor haar vader, die in het W.F. Visserhuis in IJmuiden woont. Omdat hij in het woonzorgcentrum kan terugvallen op de ondersteuning van het daar aanwezige personeel, zou mantelzorg voor hem niet strikt noodzakelijk zijn. Het is een bewuste keuze geweest van Marion en haar broer om hun vader beurtelings bij te staan in wat alledaagse klusjes. ,,Ik doe bijvoorbeeld de was voor hem. Je kunt ook alle kledingstukken voorzien van een labeltje en het naar de wasserette laten brengen, maar dan is er altijd een kans dat er kledingstukken zoekraken. Ook zijn er bepaalde kledingstukken die ik op een apart programma was. Verder doe ik boodschappen voor hem en ik verzorg zijn administratie. Ook ga ik met hem mee als hij voor controle naar het ziekenhuis moet. Hij kan natuurlijk ook met de RegioRijder gaan, maar dan is hij toch wel veel tijd kwijt. Bovendien: het is mijn vader, hè. Hij heeft voor mij gezorgd, nu zorg ik voor hem.” Het is soms even puzzelen in de agenda, want soms vinden die ziekenhuisbezoeken plaats onder werktijd. ,,Gelukkig heb ik een flexibele werkgever.” Voor Marion is het de tweede Dag van de Mantelzorg. Vorig jaar was ze ook van de partij, een jaar eerder vond de bijeenkomst niet plaats vanwege de coronamaatregelen. ,,Het is leuk dat ze op deze manier aan je denken”, reageert ze. Alle mantelzorgers kregen zaterdag naar keuze een tegoedbon voor Filmtheater Velsen of een bon van de Haarlemse Bakker. Marion koos voor de laatste optie, maar houdt het cadeau niet zelf: ,,Die geef ik aan mijn vader.”

Gesprekken

Ook Wim en Jan gingen in op de uitnodiging van de gemeente Velsen om naar de Dag van de Mantelzorg te komen. Geen bekenden van elkaar, maar al snel na binnenkomst verwikkeld in een plezierig gesprek met elkaar. Wat hen bindt, is het feit dat hun thuissituatie grote overeenkomsten vertoont. Ze hebben allebei een vrouw thuis die hulpbehoevend is. De partner van Wim leidt sinds pakweg tien jaar aan de ziekte van Parkinson, bij de partner van Jan is de ziekte van Alzheimer geconstateerd. De twee mannen nemen het huishoudelijke werk en het doen van de boodschappen voor hun rekening. Jan biedt zijn vrouw ook de nodige geestelijke ondersteuning; het gebeurt regelmatig dat ze bepaalde dingen niet meer goed weet. Maar verschillen zijn er ook. Terwijl Jan vooralsnog zonder problemen een dagdeel van huis kan wegblijven, is dat voor Wim een stuk lastiger. Zijn vrouw heeft vrijwel constant zijn assistentie nodig en als hij even een uurtje de deur uit wil gaan, moet hij dat zorgvuldig inplannen. ,,Als ik wat langer weg wil, kan ik een beroep doen op onze dochter voor hulp. Ook kan ik hulp inschakelen via Socius.’’ Ondanks die mogelijkheden is het leven van Wim veranderd sinds hij mantelzorger is geworden. Zijn geliefde volkstuin heeft hij moeten opgeven. ,,Om zo’n tuin goed te onderhouden, heb je minimaal elke week een hele dag nodig. Dat gaat in onze situatie niet meer.’’ De tweede grote passie van Wim is de videogroep waarvan hij lid is. Daar gaat hij nog wel naartoe, al is ook dat wat minder geworden. ,,Door de situatie thuis kan ik niet altijd mee.’’

Ondersteuning

Voor mantelzorgers biedt Socius ondersteuning op diverse vlakken. Er training en workshops, maar er is ook de zogenoemde respijtzorg. Dit laatste houdt in dat iemand anders voor heel even de zorgtaken kan overnemen. Zo kun je er als mantelzorger ook even tussenuit, bijvoorbeeld om een sport of hobby te kunnen blijven uitoefenen of gewoon even een uitstapje te maken. ,,We kunnen de zorg niet bij u weghalen, maar wel een stukje makkelijker maken’’, sprak Marianne Steijn zaterdag tot de aanwezigen. Een bekend probleem is echter dat mantelzorgers vaak geneigd zijn meer hooi op hun vork te nemen dan goed voor ze is en dat ze vaak te laat merken dat ze hierdoor zelf in de problemen komen. Opvallend is ook dat van de 2700 in Velsen geregistreerde mantelzorgers amper een tiende zich heeft aangemeld voor deze ontmoetingsbijeenkomst. Niet duidelijk is wat de reden is voor deze lage opkomst. De ongeveer 250 mensen die zaterdag wel langskwamen, waarderen het gebaar van de gemeente zeer. Wim reageert: ,,Je krijgt zo een beetje zicht op hoeveel er zijn. We zitten uiteindelijk allemaal met hetzelfde probleem.’’ Jan vult aan: Ik vind deze bijeenkomsten een hele goede zaak. Het geeft een band tussen de mantelzorgers onderling, een contactmoment met veel herkenbaarheid, al beleeft iedereen het natuurlijk op zijn eigen manier.’’

Overdag

Een puntje van kritiek was er ook: de activiteiten die Socius voor mantelzorgers organiseert, zijn bijna altijd overdag. Dat is voor sommige mantelzorgers niet handig, omdat ze ofwel aan het werk zijn, ofwel juist overdag veel zorgtaken moeten uitvoeren. Margit Kooter van Socius licht toe: ,,Dat heeft onder meer te maken met onze personele bezetting. Maar er komen binnenkort twee webinars aan die ’s avonds plaatsvinden, daar zijn we heel blij mee.’’ Het eerste webinar is op donderdag 17 november en gaat over het vinden van de balans tussen mantelzorg en werk. Vervolgens wordt op 29 november een webinar aangeboden over administratieve zaken in relatie tot mantelzorg. Vaak regelt een mantelzorger ook allerlei financiële zaken, maar wat doe je als de zorgvrager snel zieker wordt en niet meer in staat is om zelf beslissingen te nemen of geen handtekening meer kan zetten? Het is zaak om de vertegenwoordiging goed te regelen en daarmee eventueel lastige en frustrerende situaties in de toekomst te voorkomen. Kijk voor meer informatie op www.socius.-md.nl (zoekterm ‘webinar’). Zaterdag trad Steelstreet op voor de aanwezigen. De leden van deze band uit Amsterdam hebben een passie voor de muziek uit de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw en brachten een gevarieerd repertoire uit die jaren ten gehore.

Foto onderschrift: Een paar uurtjes ‘me-time’ voor de mantelzorgers. Foto: Bos Media Services