Zelhem/Velsen – Zoals Santpoort korenmolen De Zandhaas heeft, zo heeft Zelhem de Coopsmolen. Een molen met een rijke historie, die vreemd genoeg tot vorig jaar nergens compleet opgetekend was. Daarin kwam verandering door een initiatief van Carel Coops. Hij groeide op in de Achterhoek, maar is inmiddels al jaren woonachtig in de gemeente Velsen. Coops is een telg uit de familie die ooit de molen in Zelhem beheerde. Hij verdiepte zich in de geschiedenis van het bouwwerk. Het resultaat is een 120 pagina’s tellend boekje in pocketformaat, dat inmiddels in de boekhandels verkrijgbaar is.

Door Raimond Bos

Carel Coops (1945) kwam ter wereld in Doetinchem, maar het gezin verhuisde in 1951 naar Zutphen, waar hij vervolgens ook de middelbare school doorliep. Vervolgens koos hij aanvankelijk voor een carrière in de zeevaart. Als stuurman bevoer hij de wereldzeeën, om uiteindelijk op 30-jarige leeftijd te kiezen voor een wat meer geregeld leven aan wal. In eerste instantie leverde dat een betrekking op bij een containerbedrijf in de haven van Rotterdam. Begin jaren 80 werkte hij twee jaar voor een kabelfabriek in Noord-Jemen, om vervolgens terug te keren naar Nederland. Hier kreeg hij een baan bij rederij Wijsmuller in IJmuiden. Dertig jaar lang werkte hij voor het bedrijf, dat internationale bekendheid genoot met sleep- en bergingsdiensten. Ook na de overname door Maersk in 2001 bleef Coops tot aan zijn pensioen actief voor dit bedrijf. ,,De laatste acht jaar was ik broker. Ik bemiddelde bij de aan- en verkoop van sleepboten.’’ Zijn aanstelling bij Wijsmuller vormde destijds ook de aanleiding om een woning in de gemeente Velsen te betrekken. In eerste instantie viel de keus op Driehuis, maar na verloop van tijd volgde een verhuizing naar Velsen-Zuid.

Schrijven

Sinds juni 2010 is Carel Coops met pensioen. Dat gaf hem de tijd om nieuwe activiteiten te ontplooien, waaronder het schrijven van boeken. In eerste instantie stortte hij zich op het handgeschreven dagboek van zijn eigen moeder. Een dagboek uit de oorlogsjaren, dat hij in chronologische volgorde in de computer zette. De dertig exemplaren van de gedrukte versie vonden hun weg in eigen kring. Daarna begon hij aan een nieuw project: zeilverhalen. De familieverhalen over de zeiltochten werden opgetekend en gebundeld. Van dit boekje werden ongeveer 35 exemplaren gedrukt. Vervolgens ontstond het idee om te gaan schrijven over de geschiedenis van de Coopsmolen in Zelhem. Waarom? ,,Fragmentarisch waren er wel wat details van de molen bekend, maar nergens was het hele verhaal te vinden. Het leek me wel mooi om die geschiedenis te beschrijven. Onze familie heeft die molen betrekkelijk lang in handen gehad.’’ Het werd uiteindelijk een combinatie van historische feiten over de Coopsmolen en anekdotes uit de eigen familiekringen, waarbij met name thema’s als respect en eerbied binnen de familie aan de orde komen.

Molen in verval

De ondertitel ‘Hoe een ruïne een juweel werd’ verwijst naar het feit dat de Coopsmolen uiteindelijk ernstig in verval raakte. ,,Er groeide zelfs een berkenboompje op. De romp van de molen was met bakstenen bekleed, maar daarvan lag de helft inmiddels op de grond.’’ Velen zagen de waarde van de ruim twee eeuwen oude molen voor Zelhem in en met subsidie van zowel de gemeente als de provincie kon het bouwwerk enige tijd geleden geheel gerestaureerd worden. Vanuit zijn vakantieverblijf in een nabijgelegen bungalowpark kon Coops de laatste fase van de restauratie op de voet volgen. ,,Ook het hele restauratieverslag heb ik in het boekje verwerkt. Verder heb ik allerlei wetenswaardigheden benoemd, zoals over de wiekstanden. Als de molenaar vrolijk nieuws te melden had, werden de wieken in een bepaalde stand gezet. Was er bijvoorbeeld sprake van een overlijden, dan stonden de wieken in een andere stand.’’ Nu de molen weer in goede staat is en opnieuw als korenmolen gebruikt wordt, is het tijd voor nieuwe ontwikkelingen. ,,Er liggen plannen om er een B&B te beginnen met een koffie- en theeschenkerij en allerlei activiteiten erbij.’’

Lockdown

Het boekje over de Coopsmolen verscheen op 7 december jongstleden. Een week later moesten alle niet-essentiële winkels de deuren sluiten vanwege de aangescherpte coronamaatregelen. Daarmee stagneerde dus ook de verkoop van Coops’ boekje. Toch lijkt het erop dat er veel vraag naar is, want in de geringe verkoopperiode die beschikbaar was, zijn inmiddels negentig exemplaren over de toonbank gegaan. 

De eerste oplage telt tweehonderd exemplaren en de verwachting is dat die ook weldra hun weg naar de liefhebbers zullen vinden. Coops: ,,Ik ontving bemoedigende berichten uit de Achterhoek, er zijn verschillende winkels die om exemplaren gevraagd hebben.’’ Iedereen die deze cultuurhistorische kroniek wil bemachtigen, hoeft alleen maar even de plaatselijke boekhandel te bezoeken. Daar is het boek ‘Koren op de Coopsmolen’ eenvoudig te bestellen (ISBN: 9789464372748)

Foto: aangeleverd