Velsen – Tot de zomer van 2023 werden zo’n duizend vluchtelingen tijdelijk opgevangen aan de VOB-kade in Velsen-Noord. Hiervoor was door het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) het cruiseschip Silja Europa ingehuurd. Vorig jaar maakte dat grote schip plaats voor een kleiner riviercruiseschip: Ocean Majesty. Aanvankelijk was het de bedoeling om dit schip tot eind 2024 te laten liggen, maar de opvang van asielzoekers verloopt in ons land nog altijd problematisch. Een verlenging van de termijn ligt voor de hand, maar dat kan niet zomaar gebeuren, want het schip kost het COA te veel geld. Een nieuwe aanbestedingsprocedure moet duidelijkheid bieden.
Aantal opvangplekken verhogen
De gemeente Velsen ontving op 11 september van dit jaar een verzoek van het COA om bij verlenging van het contract met de Ocean Majesty het aantal opvangplakken structureel op te hogen van 300 naar 400 plekken. Daarmee zouden de kosten voor het gebruik van het schip meer in verhouding staan tot het aantal opvangplekken. Vanuit het ministerie gelden andere kaders dan voorheen, waardoor het COA niet voor dezelfde huurprijs en het huidige aantal plekken een haalbare businesscase heeft. Het verhogen van de opvangcapaciteit is echter niet zomaar te realiseren. De gemeenteraad van Velsen besloot eerder dat de taakstelling van 377 opvangplekken vanuit de Spreidingswet het maximum is voor de asielopvang. Met de honderd alleenstaande minderjarige vreemdelingen in Driehuis en de driehonderd vluchtelingen op het schip vangt Velsen momenteel vierhonderd vluchtelingen op. Dat is al iets meer dan de taakstelling voorschrijf. Het college ziet geen ruimte om binnen de kaders van de gemeenteraad in te gaan op het verzoek van het COA.
Alleen buitenhutten gebruiken
Een ander argument om het verzoek af te wijzen, is dat de Ocean Majesty in totaal slechts 358 opvangplekken heeft in de buitenhutten. Weliswaar telt het schip in totaal 621 plekken, maar het COA gebruikt in principe alleen de buitenhutten. De binnenhutten hebben geen raam en dus zouden de bewoners daar verstoken blijven van daglicht. Ook de GGD adviseert negatief op het gebruik van hutten waar geen daglicht is. Bovendien geldt voor de beschikbare 358 opvangplekken in de buitenhutten dat ze niet allemaal kunnen worden gebruikt, omdat sommige bewoners vanwege een medische beperking een hut voor zichzelf alleen hebben. Bij de twee keer dat Velsen extra vluchtelingen opving, besloot het college overigens om het gebruik van de binnenhutten wel toe te staan, omdat het toen om tijdelijke noodopvang ging.
Het afgelopen jaar werkte de gemeente Velsen met de regio Kennemerland aan een regionaal plan, waarin men meermaals met het COA besprak of verlenging van de Ocean Majesty onder de huidige voorwaarden akkoord is. Daar kwam structureel een positieve reactie op. Het college begrijpt de nieuwe realiteit vanuit zowel het COA als de Rijksoverheid, maar komt niet tegemoet aan het verzoek van het COA. Men stelt: ,,De gemeente Velsen is richting het COA altijd een betrouwbare partner geweest in dit dossier en dat verwachten we ook andersom. Het college vindt het dan ook teleurstellend dat dit verzoek bij ons is neergelegd. Velsen voldoet ook zonder honderd extra vluchtelingen al ruim aan haar taakstelling. Bovendien was Velsen al twee keer eerder bereid om extra vluchtelingen op te vangen op de Ocean Majesty om het landelijke tekort aan plekken tijdelijk te helpen oplossen.’’
Verlenging Ocean Majesty
Het COA en het Rijk namen de tijd om nogmaals alle opties af te wegen en uiteindelijk besloot het COA een aanbestedingsprocedure op te starten voor goedkopere opvang. Men is hiervoor bijna klaar met het programma van eisen en wil voor december de aanbesteding publiceren. Wanneer er inschrijvingen zijn, hopen zij in januari 2025 een keuze te maken. Er komt een verlenging van de bestuursovereenkomst tot en met 9 februari 2025. Tot en met deze datum loopt ook de overeenkomst tussen het COA en de Ocean Majesty. Daarnaast doet het COA een aanvraag voor het verlengen van de vergunning voor de komende twee jaar.
Vier scenario’s
Hoe het verder zal gaan, blijft dus vooralsnog afwachten. Er zijn vier scenario’s denkbaar. Voor de gemeente Velsen zou het meest gunstig zijn dat Ocean Majesty als beste uit de aanbesteding komt. In dat geval zal het schip in 2025 en 2026 blijven liggen en hoeven alleen de vergunning en de bestuursovereenkomst aangepast te worden. Ook moet het COA dan de huurovereenkomst van het schip en kade(faciliteiten) herzien en afsluiten. Als dit op tijd gebeurt, hoeven de bewoners niet overgeplaatst te worden. De tweede optie is dat een ander schip de plaats van Ocean Majesty zal innemen. Dat heeft een negatief effect op de planning en zal tot gevolg hebben dat de bewoners tijdelijk elders zullen moeten worden ondergebracht. Ook is het denkbaar dat de aanbestedingsprocedure helemaal op niets uitloopt. In dat geval moet het schip vertrekken en zullen de vluchtelingen elders moeten worden opgevangen. Optie vier is een alternatief voor het vertrekken van het schip bij een mislukte aanbestedingsprocedure. Volgens dat scenario kan het schip wel blijven liggen, mits er structureel meer vluchtelingen opgevangen worden. Die optie heeft dus niet de voorkeur van het college, maar als het erop aankomt, zal men de gemeenteraad hierover informeren. (Archieffoto: Bos Media Services)