In deze rubriek staan we stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een stukje geschiedenis, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor het Bleekersbad, beter bekend als zwembad De Heerenduinen.

Door Erik Baalbergen

De jaren dertig van de vorige eeuw zijn voor Velser zwemlustigen belangrijke jaren. In vijf jaar tijd worden maar liefst vier zwembaden in Velsen geopend en hoeft men niet langer naar zee, kanaal of Stoop’s bad in Overveen voor een duik. In 1933 neemt de Velser Zwem Vereeniging (VZV) de met water gevulde bouwput van de spuisluis in gebruik als geïmproviseerd openluchtbad De Put. In 1935 wordt natuurbad Velserend geopend. Het openluchtbad De Heerenduinen en het overdekte Velserbad openen in 1937 hun deuren. In deze aflevering aandacht voor openluchtbad De Heerenduinen.

Beschut

Terwijl vanaf najaar 1936 de bouw van het Velserbad in volle gang is, bouwt de N.V. Heerenduin vanaf begin 1937 een openluchtbad in het Heerenduingebied, niet ver van de Velserduinweg en nabij speeltuin In Veilige Haven. Het nieuwe zwembad ligt beschut; omliggende duinen en bossen houden de zeewind tegen.

De N.V. is een onderneming van Jan Bleeker en zijn familie. Bleeker zit onder meer in de bouw, bouwmaterialen en huizenverhuur, maar is ook actief in de lokale zwemwereld. Zo is hij al eerder penningmeester van de Commissie tot stichting van een open zwembad. Deze commissie beoogt verbetering van De Put en de bouw van een overdekt zwembad in Velserbeek. Bleeker wordt directeur van het nieuwe openluchtbad in de duinen. Hoewel het officieel openluchtbad De Heerenduinen heet, wordt het in de volksmond Bleekersbad genoemd.

Zwemwater

Het benodigde zwemwater wordt ter plekke opgepompt, ontijzerd en gezuiverd en voorverwarmd. De Heerenduinen krijgt een tot drie meter diep bassin van 20 bij 33,5 meter met startblokken en een drie meter hoge springtoren, een ondiep bassin van 10 bij 25 meter, veertig kleedhokjes, acht douches en een zonnebad. De heer Grouw wordt als gediplomeerd zwemmeester aangesteld zodat er ook zwemles gegeven kan worden. Nog voor de opening worden abonnementen voor het hele zomerseizoen verkocht, fl.4,25 voor volwassen en fl.3,25 voor kinderen.

Opening

Eind april krijgt het publiek de gelegenheid om het nieuwe openluchtbad te bezichtigen. De officiële opening vindt plaats op zaterdagmiddag 15 mei 1937 vanaf 15.00 uur. Ondanks de stromende regen komen er veel hoogwaardigheidsbekleders en belangstellenden op af. Na een welkomstwoord door Bleeker en een openingsrede door Velsens burgemeester Kwint wordt de Nederlandse vlag gehesen als openingshandeling. Hierna neemt directeur Verwaijen van de visserijschool als eerste een duik in het twintig graden Celsius warme water. Ten slotte geeft de IJmuider Reddingsbrigade nog een demonstratie. Het openingsprogramma is vanwege de regen ingekort. Na afloop mag het gewone volk kennis maken met het zwemwater.

Bezoekers

Het zwembad trekt veel zwemmers en zwemleergierigen. Nog geen maand na de opening levert De Heerenduinen de eerste gediplomeerde zwemmers en zwemsters af. Naast zwemlessen, schoolzwemmen en vrij zwemmen worden in het openluchtbad ook zwem-, waterpolo- en schoonspringwedstrijden gehouden. Voor de inwendige mens is er een toko onder beheer van Piet Visman, Toko Piet, die bij De Put en het Velserbad gevulde koeken en ranja verkoopt.

Met ingang van het zwemseizoen 1939, als ‘De Put’ vanwege voortzetting van de bouw van de spuisluis gesloten wordt, gaat ook VZV intensief gebruik maken van De Heerenduinen. Daartoe wordt, voor opening van het zwemseizoen, het zwembassin vergroot en een tribune voor publiek gebouwd.

Uitdagingen

Tijdens de oorlogsjaren ziet Bleeker kans om elke zomer De Heerenduinen te openen. Vanaf 1948 draait De Heerenduinen met verlies. Bleeker noemt als oorzaak de vrijgave van het IJmuiderstrand na de oorlog. Zwemmers verkiezen bij mooi toch het strand boven het openluchtbad. Vóór de opening van het zwemseizoen 1951, als de exploitatie te veel verlies geeft, klopt Bleeker bij de gemeente aan. Het bad gaat iets later dat jaar toch open.

In 1953 staat het zwembad voor een nieuwe uitdaging. Door het droogpompen van de bouwput van de Velsertunnel is het grondwaterpeil bij De Heerenduinen flink gezakt. Men moet de waterwinput drie meter dieper maken. Dit leidt tot uitstel van de zomeropening met ruim een maand.

Gemeentelijk bad

Op 16 mei 1955 koopt de gemeente Velsen De Heerenduinen van de familie Bleeker. De koop omvat niet alleen het openluchtbad maar ook het omliggende terrein, met onder meer Bleekers handel in bouwmaterialen. Het hele gebied ligt in het uitbreidingsplan van Nieuw-IJmuiden en is bestemd voor wegen (onder meer voor de doortrekking van de Heerenduinweg), actieve recreatie en zwembad. Het openluchtbad, dat dan nog in goede staat verkeert, wordt ondergebracht bij de Gemeentelijke Bad, Was en Zweminrichtingen.

In het begin heeft De Heerenduinen te lijden onder de sloopzucht van de IJmuidense jeugd, maar de gemeente laat het snel opknappen, zodat het 10 juni 1955 voor het eerst onder gemeentelijke vlag opengaat. Tijdens een strenge vorstperiode begin 1956 wordt een van de bassins in De Heerenduinen ingericht als tijdelijke ijsbaan. In de latere jaren vijftig vinden diverse noodzakelijke reparaties en, vanwege de gestegen bezoekersaantallen, uitbreidingen plaats.

Renovatie

Die uitbreidingen blijken niet voldoende. Medio jaren zestig wordt het sterk verouderde openluchtbad in drie fases grondig gerenoveerd. Hierbij krijgt de Heerenduinen onder meer een nieuwe technische installatie, nieuwe kleedruimten, twee bassins van 50 bij 22 meter en een “springbak” met twee springtorens. Op 17 juni 1966 wordt het vernieuwde zwembad officieel door wethouder Ockeloen in gebruik genomen. Vanaf dat moment wordt De Heerenduinen ook jaarlijks op de vroege luilakmorgen gratis opengesteld, om de IJmuidense lieverdjes van straat te houden.

Nieuwbouw

Jarenlang trekt De Heerenduinen veel zwempubliek. Maar het complex veroudert en er moet steeds meer geld bij. In 1995 komen B en W van Velsen met een bezuinigingsvoorstel, waarbij sluiting van openluchtbad De Heerenduinen dreigt. Onder druk van onder andere de belangengroep ‘Vrienden van het (openlucht-)zwembad De Heerenduinen’, die ruim twintig duizend handtekening verzamelt, gaat de gemeente op zoek naar een financieel verantwoorde oplossing. Deze wordt gevonden in de bouw van een binnen- en buitenbad op de plaats van De Heerenduinen.

Op 5 december 2001 verricht wethouder van sport Annemiek Korf de officiële start van de bouw van het nieuwe zwembad De Heerenduinen. Op 20 februari 2002 slaat zij de eerste paal. De oude accommodatie wordt gesloopt en de bouw kan beginnen. Vanaf 22 augustus 2003 kan de IJmuidenaar een duik in het nieuwbouwcomplex nemen.

Fotobijschrift: De Heerenduinen zoals velen het zich ongetwijfeld nog herinneren. De foto is gemaakt in augustus 1966, vlak na de grote renovatie medio jaren zestig. Foto: P.J. Roos, Noord-Hollands Archief / Beeldcollectie van de gemeente Velsen, inv.nr. 8362