Velsen – Tata Steel nam vorige maand een nieuwe installatie in gebruik, die ervoor zorgt dat de uitstoot van de koudbandwalserij vrijwel geen Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK’s) meer bevat. Het is één van de maatregelen uit de Roadmap Plus, een verbeterprogramma dat de overlast van het staalbedrijf op de omgeving aanzienlijk moet inperken. Het bedrijf investeert 300 miljoen euro om alle verbeteringen uit te voeren. Vrijdag werd de nieuwe installatie officieel in gebruik genomen. Een groep omwonenden was hierbij aanwezig en kreeg een rondleiding over het terrein.

Door Raimond Bos

De meningen over Tata Steel lopen nogal uiteen. Menigeen is trots op de staalfabriek, die al ruim een eeuw tot de belangrijkste werkgevers van deze regio behoort en waar hoogwaardig staal wordt gefabriceerd dat over de hele wereld gewild is. Maar er is ook een grote groep mensen die de overlast van Tata Steel behoorlijk beu is. Stank, lawaai en giftige stoffen in de lucht zorgen ervoor dat de gemoederen soms hoog oplopen. Als dan ook nog eens uit onderzoek blijkt dat bepaalde vormen van kanker in gebieden rond de staalfabriek vaker worden geconstateerd, is dat een voedingsbodem voor een pittige discussie. Dat het hoe dan ook anders moet, daarvan is men zich ook bij Tata Steel zelf goed bewust. En daar wordt ook veel aan gedaan, zo valt te lezen in een boekje dat de uitleg geeft over te nemen maatregelen. ,,We voelen een grote verantwoordelijkheid en die nemen we ook’’, schrijft CEO Hans van den Berg van Tata Steel in het voorwoord. Maatregelen, die aanvankelijk waren ingeroosterd voor de periode tot 2030, worden versnel uitgevoerd. Een aantal processen is al aangepast, het in gebruik nemen van de nieuwe installatie levert ook weer een verbetering op. Aan het eind van dit jaar moet de uitstoot van PAK’s bijvoorbeeld de helft minder zijn dan in 2019 het geval was.

Wat zijn PAK’s?

Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen zijn organische stoffen die ontstaan door onvolledige verbranding. Ze zitten in sigarettenrook, komen vrij bij het stoken van houtkachels en open haarden en worden gevormd bij het aanbranden van eten. Ook als we in de zomer de barbecue ontsteken, stellen we ons bloot aan deze stoffen. We ademen PAK’s in, een klein deel van de stoffen wordt via de huid in ons lichaam opgenomen en we krijgen ze ook binnen via onze voeding. Het belangrijkste toxicologische effect van PAK’s is kanker. Bij hoge concentraties kunnen PAK’s ook negatieve effecten op de huid hebben en oog- en slijmvliesirritaties veroorzaken. In de koudbandwalserij van Tata Steel ontstaan de PAK’s doordat olieresten verbranden bij het verhitten van de rollen staal. Bij het walsen van het staal dient de olie voor de smering, maar er blijven altijd olieresten op het staal achter. Wanneer de rollen staal vervolgens de oven in gaan, verbrandt die olie en komen de PAK’s vrij. Tata Steel ontwikkelde in samenwerking met een leverancier in eigen beheer een systeem dat ervoor zorgt dat de vrijkomende verbrandingsgassen opgevangen worden en door koolfilters worden geleid. Deze koolfilters halen de meeste PAK’s eruit, de rest wordt in een elektrische naverbrandingsoven alsnog verwijderd. Deze afgasreinigingsinstallatie (door de medewerkers van het bedrijf inmiddels genoemd bij de afkorting ARI) zorgt er dus voor dat uiteindelijk alleen schone lucht de fabriek via een afvoerbuis verlaat.

Rondleiding

Met de ingebruikname van ARI realiseert Tata Steel een reductie van de hoeveelheid PAK’s met ongeveer acht procent. Dat lijkt weinig, maar er staan meer dan vijfentwintig maatregelen in het boekje van de Roadmap Plus die samen voor een aanzienlijke milieuverbetering moeten zorgen. ,,Is 300 miljoen euro voldoende’’, wilde een bezoeker vrijdag weten. Volgens omgevingsmanager Bram Nugteren wordt dit bedrag inmiddels al niet meer zo nadrukkelijk door het staalbedrijf genoemd, omdat er mogelijk meer geld uitgetrokken wordt voor aanvullende maatregelen. ,,Heeft de nieuwe installatie effect op de hoeveelheid staal die geproduceerd kan worden?’’ Nee, dat blijkt niet het geval te zijn. De gekozen methode beïnvloedt het productieproces niet, het vangt alleen de verbrandingsgassen op en reinigt die. De installatie staat ook niet in de fabriekshal, maar ernaast. Na het officiële moment – dat vorm kreeg door het onthullen van een bord – kregen de bezoekers een rondleiding door de fabriekshal. Ze zagen hoe een oven van enkele gestapelde rollen staal werd getild. Een gemiddelde rol staal weegt 30.000 kilogram, dat til je niet even snel in een oven. Daarom blijven de staalrollen op de grond liggen en wordt er een cilindervormige oven overheen gezet. Zo’n rol moet vervolgens dagenlang afkoelen voordat het product verder verwerkt kan worden. Bij Tata Steel worden zo’n zestienhonderd (!) verschillende soorten staal gemaakt. Van het staal dat gebruikt wordt voor de bumpers van auto’s tot aan het verpakkingsstaal voor de frisdrankindustrie of het geëmailleerd staal dat in witgoed wordt verwerkt.

Loket in Wijk aan Zee

Met name inwoners van Wijk aan Zee ervaren doorgaans veel overlast van Tata Steel. Daarom heeft het bedrijf al enige tijd een loket in het dorp, waar men terecht kan voor het doen van meldingen. Daarnaast overlegt het bedrijf regelmatig met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied en publiceert men via www.tatasteel.nl/omgeving veel relevante informatie.

Foto boven:

Het officiële moment bij de nieuwe milieu-installatie van Tata Steel. Foto: Bos Media Services